Ο κόσμος που μάθαμε δεν θα είναι ποτέ πια ίδιος

Με προβλημάτισε η αλήθεια είναι ο Γιώργος Τσανάκας. Το ερώτημα που έθεσε πρωτίστως στον εαυτό του και δευτερευόντως στους αναγνώστες είναι τόσο απλό και συνάμα τόσο περίπλοκο να απαντηθεί. Και νομίζω, ότι είναι το ερώτημα που όλους μας, όλες αυτές τις μέρες που ο χρόνος είναι άπλετος για σκέψεις και στοχασμούς μας απασχολεί για να μην πω μας βασανίζει. Νομίζω στη δική μου περίπτωση μάλλον το δεύτερο συμβαίνει.

Φίλε Γιώργο, η απάντηση στο ερώτημα που σε καίει και καίει και όλους εμάς, τους ανθρώπους που βρισκόμαστε ίσως στην πιο παραγωγικής μας ηλικία, είναι πως ο κόσμος που ξέραμε μέχρι σήμερα δεν θα είναι ποτέ πια ίδιος.

Όπως δεν ήταν ίδιος μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ή για όσους το έζησαν, όπως δεν ήταν ποτέ πια ίδιος μετά το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβερίου στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στις ΗΠΑ. Από εκείνη την ημέρα και μετά, όλοι μας όσοι επιλέγαμε τις αερομεταφορές, αντιμετωπιζόμασταν και αντιμετωπιζόμαστε το λιγότερο ως εν δυνάμει τρομοκράτες, θυσιάζοντας σημαντικά κομμάτια της ιδιωτικότητας μας στον βωμό της παγκόσμιας ασφάλειας.

Η παγκόσμια κοινότητα, μετά το καταλάγιασμα της πανδημίας και όλης αυτής της αναστάτωσης, δεν γίνεται και δεν θα είναι ίδια με αυτή που μάθαμε ως τώρα, αλλά αντίθετα θα γίνουμε θιασώτες ενός εντελώς διαφορετικού τρόπου ζωής. Σίγουρα πιο καχύποπτου και σαφέστατα λιγότερο ιδιωτικού, αφού η ανάγκη θα απαιτεί έλεγχο που πολλές φορές θα έρχεται σε κατά μέτωπο σύγκρουση με τις ατομικές ελευθερίες.

Στη Σοβιετική Ένωση ήταν σχεδόν καθημερινότητα για όλους τους πολίτες, ακόμα και για τα μέλη του ίδιου του κόμματος, τους συντρόφους, να έχουν ολημερίς και ολονυχτίς έναν πράκτορα τους KGB και να παρακολουθεί τις κινήσεις του για να διαπιστώσει αν ήταν εχθρός του κράτους. Πλέον το πράγμα απλοποιείται. Στην Κίνα που σιγά-σιγά βγαίνει από αυτή την κρίση, και που οι ατομικές ελευθερίες γενικά είναι ένα θέμα προς συζήτηση, τα κινητά χρησιμοποιήθηκαν ως το μέσο ελέγχου της ακριβούς θέσης των πολιτών, θυσιάζοντας την ιδιωτικότητα στο βωμό της κοινωνικής ευθύνης. Χιλιάδες κάμερες ήλεγχαν και ελέγχουν κινήσεις και μετακινήσεις καθημερινά με την αναγνώριση πρόσωπου και τη μέτρηση θερμοκρασίας με θερμοκάμερα να είναι υποχρεωτική για όσους μπαίνουν σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Μου φαίνεται τρομερά δύσκολο, η Κίνα ή οι ΗΠΑ από τη στιγμή που καθιέρωσαν αυτές τις τεχνολογίες σε μια περίοδο κρίσης να αποφασίσουν αργότερα να τις καταργήσουν. Ότι ήρθε, μένει με τον άνθρωπο να είναι εκείνος που θα κληθεί να χάσει πράγματα που ήταν κεκτημένα με αγώνες.

Πλέον νομίζω πως είμαστε στην εποχή που ο «Μεγάλος Αδερφός» του Τζορτζ Όργουελ από το «1984» παύει να είναι αστικός μύθος, ή αφορμή για συζητήσεις θεωριών συνομωσίας, αλλά και με τη βούλα μπήκε στις ζωές μας με τον πιο επίσημο τρόπο, ως όπλο αντιμετώπισης της πανδημίας.

Βλέπω επίσης, μέσα σε πολύ χρονικό διάστημα, να αλλάζει άρδην και η κοινωνική μας ζωή. Η παγκόσμια κρίση, οι εκατομμύρια θέσεις εργασίας που θα χαθούν παγκοσμίως οδηγούν την παγκόσμια κοινότητα με μαθηματικό τρόπο σε παγκόσμια φτωχοποίηση. Η κοινωνική ζωή και ο τρόπος διασκέδασης που ξέραμε ως σήμερα δεν γίνεται να είναι ποτέ ο ίδιος. Πως θα γίνει όταν ζούμε σε μια καθημερινότητα στην οποία αλλάζουμε πεζοδρόμιο «φοβούμενοι» τον απέναντι μας, μήπως έχει το «κακό» και μας το μεταδώσει.

Ήρθε η εποχή που θα βιώσουμε αλλαγές στον τρόπο που διασκεδάζουμε, γευματίζουμε στα εστιατόρια, που βλέπουμε σινεμά, θέατρο, που πάμε στο γήπεδο ή στο γυμναστήριο. Πλέον στην Ελλάδα για να πας να δεις την ομάδα σου πρέπει να δώσεις ΑΜΚΑ και αριθμό ταυτότητας. Την επόμενη μέρα θα κληθείς να παρουσιάζεις και άλλα στοιχεία, ενώ μια κάμερα στα τουρνικέ θα καταγράφει το λιγότερο το πρόσωπο σου και τη θερμοκρασία σου προφανώς, ενώ μπορεί να πρέπει να δηλώσεις και τόπο μόνιμης κατοικίας, ώστε να σε εντοπίσουν αν διαπιστώσουν ότι είσαι «ύποπτος» για τη δημόσια υγεία.

Σας μοιάζει μακρινό; Εμένα όχι...

Μιλάμε για μια ιστορική αλλαγή, τόσο βάρβαρη και τόσο απότομη που θα γεμίσει την παγκόσμια κοινότητα με επιπλέον καχυποψία, με επιπλέον κοινωνικές ανισότητες, με επιπλέον ρατσισμό και πολύ λιγότερη αλληλεγγύη.

Ένας νέος τρόπος εργασίας, διασκέδασης, σχέσεων... ένας άλλος τρόπος ζωής ξεκίνησε με όλους εμάς άθελα μας να είμαστε υποχρεωμένοι να τον ακολουθήσουμε. Και προς θεού χωρίς να μας πιάνει απελπισία. Τελειώνω με μια φράση του Ζαν-Πολ Σαρ... «Η ζωή αρχίζει στην άλλη πλευρά της απελπισίας»!

Follow @GiorgosSpanoman